Araç kullanmanın diğer boyutu olarak kabul edilen sürücülük becerilerinin trafik kazası yapma davranışını doğrudan veya araç kullanma tarzını etkileyerek belirleme gücünün olduğu varsayılmıştır. Bunun nedeni olarak, bireyin kendi sürücülük (araç kullanma ve güvenli araç kullanma) becerilerini nasıl gördüğünün veya algıladığının trafik ortamındaki risk algısını etkileyeceği ve trafik ortamında kişinin güvenli bir şekilde yapabileceği tehlikeli araç kullanma tarzını belirleyebileceği gösterilmiştir. Yüksek sürücülük becerisine sahip olunduğu algısının, gerçekte düşük güvenli araç kullanma becerisine sahip olunduğu durumlarda bile yapay bir güvenlik ya da emniyette olma hissi verdiği bilinmektedir. Çünkü, sürücünün ortamındaki kontrolünü olduğundan daha fazla algılamasına neden olmakta ve trafik kazası yapma olasılığının diğerleri için fazla ama kendisi için düşük olduğu düşüncesiyle birleşerek yapay güvenlik hissini beslemektedir.
Sürücülük becerilerinin birey tarafından değerlendirilmesinin her zaman ‘gerçeği’ yansıtmadığı bilinmektedir. Örneğin, Finlandiya’da yapılan çalışmada sürücülerin % 90’ı kendilerinin ‘ortalama sürücüden’ daha iyi gördüklerini belirtmişlerdir. Son dönemde yapılan çalışmalar, bu eğilimin sadece araç kullanma becerileri için değil güvenli araç kullanma becerileri için de geçerli olduğunu göstermektedir. İsveç’te sürücülerin % 75’i, Amerika Birleşik Devletleri’nde %90’ı, Polonya’da ise % 69’u güvenli araç kullanma becerilerinin diğer sürücülerden daha üstün olduğunu belirtmişlerdir. Tahmin edileceği gibi ‘yanlı algı ve özgüven’ ‘yanlı risk değerlendirmesine’ yol açmakta, bu da yüksek seviyede ‘risk kabulü’ ile sonuçlanmaktadır.
Sürücü Beceri Envanterinde, araç kullanma becerileri ile güvenli araç kullanma becerilerinin teknik ve koruyucu araç kullanma büyük oranda örtüşmektedir. Genel olarak, araç kullanma becerilerinin trafik cezaları, güvenli araç kullanma becerilerinin ise trafik kazaları ile anlamlı ilişki gösterdiği, genç, erkek ve deneyimli sürücülerin yüksek araç kullanma becerisi puanı aldıkları bulunmuştur. Sürücülerin diğer sürücülere kıyasla kendilerini nasıl gördüklerine ilaveten beceri ve güvenli yönelimlerinin
içsel dengesinin de önemli olabileceği bulunmuştur. Son dönemde yapılan çalışmalar,
asimetrik etki olarak adlandırılabilecek bu dengenin yansımalarını göstermektedir. Örneğin, en fazla trafik kazası ve cezası alan grubun yüksek araç kullanma becerisi ve düşük güvenli araç kullanma becerisi puanı alanlar olduğu görülmüştür. Buradan, güvenlik yönelimli araç kullanma becerileri ile desteklenmemiş sadece sürücülük becerisini artırmaya yönelik uygulamaların beklenenin tersine kaza ya da ceza sayısını artırma potansiyeline sahip olacağı söylenebilir.
Sürücülük Beceri Envanteri sizin araç hakimiyet becerileriniz ve güvenlik becerileriniz hakkındaki değerlendirmelrinizi ölçmektedir. Bu şekilde, sadece sizin sürücü olarak kendi hakkınızdaki değerlendirmelerinizi ölçmektedir. Gerçekte var olan becerilerinizi değil. Fakat, araştırmalar düşük güvenlik becerilerine sahip sürücülerin yüksek güvenlik becerisi beyan eden sürücülerden daha fazla kazaya karıştıklarını göstermektedir. En yüksek kaza risk grubunu; güvenlik becerilerini düşük araç kullanma becerilerini yüksek olarak değerlendiren sürücüler oluşturmaktadır. Bu nedenle, en iyisi güvenlik yönelimli olmak ve araç kullanma becerilerimizi olduğundan daha yüksek değerlendirmemektir.
Puanlama: Araç kullanma becerileri ve güvenlik becerileri maddeleri üzerinde yaptığınız değerlendirmeleri birbirine ekleyerek toplayınız.
A) Araç kullanma becerileri puanınızı hesaplamak için 1, 3, 4, 6, 7, 8, 11, 14, 15, 20 nolu maddelerin puanlarını tıoplayınız.
B) Güvenlik becerileri puanınızı hesaplamak için 2, 5, 9, 10, 12 ,13, 16, 17, 18, 19 nolu maddelerin puanlarını tıoplayınız.
Yorumlama
0-16 arası beceri puanı
Araç kullanma becerilerinizi düşük olarak değerlendirmektesiniz. Bu değerlendirme, sizin ‘beceriksiz’ bir sürücü olduğunuz anlamına gelmemektedir. Fakat, eğer araç kullanma becerilerinizi sizi rahatsız edecek derecede düşük bulmakta ve geliştirmek ihtiyacı hissetmekteyseniz, bir uzman veya aileden bir rehber eşliğinde araç kullanarak yoğun pratik yaparak becerilerinizi geliştirmeniz gerekmektedir. Eğer tek başınıza araç kullanmaktan endişeleniyor veya araç kullanma konusunda daha fazla rehberliğe ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız, size en yakın sürücü kursu ile iletişime geçebilirsiniz.
17-34 arası beceri puanı
Araç kullanma beceri puanınız düşük ve yüksek arasındadır. Bu becerilerinize dengeli ve sağlıklı bir derecede güvendiğinizi gösteren iyi bir puandır. Becerilerinizi çok düşük bulmamakla birlikte becerilerinizi olduğundan çok daha yüksek olarak da değerlendirmiyorsunuz. Lütfen hatırlayınız; araç kullanmanın en önemli boyutu aracımızı ne kadar iyi idare ettiğimiz değildir. Önemli olan, önlem almak, temkinli olmak ve kurallara uymaktır.
35-50 arası beceri puanı
Becerilerinizi oldukça yüksek değerlendirmektesiniz. Eğer profesyonel anlamda (e.g., meslek olarak araç kullanmak) araç kullanmıyorsanız veya araç kullanma ile ilgilenmiyorsanız, büyük olasılıkla becerilerinizi gerçekte olduğundan daha yüksek değerlendirmektesiniz. Aracı iyi idare etmenin iyi sürücülük anlamına geldiğini düşünmektesiniz. Yanlışsınız! O anlama gelmez. Gerçeği abartan bu değerlendirmeniz sebebiyle daha gerçekçi bir beceri değerlendirmesi yapan bir sürücüden daha ‘kötü’ bir sürücü olabilirsiniz. Lütfen, cevaplarınız üzerinden teke tek giderek şu soruları kendinize sorunuz: “Bu beceri beni daha güvenli bir sürücü yapmakta mıdır?” ve “Ben değerlendirmelerimde gerçekçi davranıyor muyum?”.
0-16 arası güvenlik puanı
Güvenlik becerilerinizi düşük olarak değerlendirmektesiniz. Bu değerlendirme, sizin aracınızahakim olamadığınız anlamına gelmemektedir. Bunun anlamı büyük olasılıkla güvenli bir şekilde araç kullanmadığınıza işaret etmektedir. Araştırmalara gore, özellikle düşük güvenlik becerileri ve aynı zamanda yüksek araç kullanma becerileri değerlendirmesi yapan sürücüler daha fazla kaza yapma riski ile karşı karşıyadırlar. Lütfen farkına varınız; bu değerlendirmeye gore, trafikte riskli bir durumda olabilirsiniz. Lütfen, cevaplarınız üzerinden teke tek giderek daha güvenli ve temkinli bir sürücü olmak için trafikte ne yapabileceğinizi düşününüz. Örneğin, eğer hızlı araç kullanma puanınızı yüksek görürseniz, trafikteki hız seviyemi azaltmak için ne yapabilirim sorusuna cevap arayarak bulduğunuz cevapları trafikte tatbik etmeye başlayabilirsiniz.
17-34 arası güvenlik puanı
Güvenlik becerilerinizi ortalama bir değerde değerlendirmektesiniz. Bu ‘kötü’ bir sürücü olduğunuz anlamına gelmemektedir. Belki, güvenlik yönelimli davranışlarınızı trafik kurallarına ve güvenli araç kullanma gereklerine daha fazla dikkat ederek uygulamanız gerektiğine işaret etmektedir. Bilmelisiniz ki; kurallara uymalısınız. Çünkü, bu kurallar sizing ve diğer sürücülerin trafik güvenliğini artırmakta ve sizleri güvenli kılmaktadır. Şimdi, cevaplarınız üzerinden teke tek gidiniz. Güvenli araç kullanma becerilerinizi daha da iyileştirmek için neler yapabileceğinizi düşününüz.
35-50 arası güvenlik puanı Güvenlik puanınız en yüksek dilimdedir. Tebrikler! Güvenli bir sürücü olmak demek öncelikle tüm kurallara uymak, temkinli ve sabırlı olmak anlamına gelmektedir. Lütfen, cevaplarınız üzerinden teke tek giderek görece düşük olan madde puanlarınızı bir kez daha gözden geçiriniz. Bu maddeler bazında daha güvenli ve temkinli bir sürücü olmak için trafikte ne yapabileceğinizi düşününüz ve becerilerinizi geliitirmek için neler yapabileceğinizi araştırınız.
Geri Dön