Sürücü Davranışları

Sürücü davranışları, sürücünün araç kullanma tarzını gösteren niteliklerdir.  Sürücü davranışları genelde üç ölçüt temel alınarak sınıflandırılmaktadırlar. Bunlar, plan veya niyet, plan veya niyetin yönlendirdiği hareketler, ve bu hareketlerin hedefe ulaşmada ne oranda başarılı olduğudur. Buna göre; sürücü davranışları Hatalar, İhlaller ve Olumlu Davranışlar olmak üzere 3 ana boyutta değerlendirilmektedirler.

Hatalar; sürücülerin istemsiz-kasıtsız bir şekilde istemeden de olsa kendilerinin, trafik veya yol kullanıcılarının güvenliğini tehlikeye atabilecek sürücü davranışları olarak tanımlanmışlardır. Örneğin, ihmal ve dalgınlık yeterli bir planıın ve iyi bir niyetin uygun hareketle tamamlanamamasından (hafıza ve dikkat sorunları nedeni ile) kaynaklanan sürücü hatalarıdır. Yanlışlıklar veya hatalar ise daha çok davranışı yapabilmek için doğru bir planın olmaması ya da iyi niyetin yetersiz kaldığı durumlara denk gelmektedir.

İhlaller; trafik güvenliğini temin eden uygulamalardan, kurallardan veya standartlardan ‘istemli’ yada ‘kasıtlı’ sapmalardır ama bazen ‘istemsiz’ de olabilirler. İhlaleri; rutin (alışkanlık sonucu yapılan beceri-temelli performansa dayalı kestirme yoldan işi halletme davranışları ve hız limitlerini aşmak) , istifade edilen (çeşitli dürtüsel amaçlarla yapılan davranışlar; örn., zevk için hız yapmak ya da saldırganlık güdüleri), ve gerekli (kurumun veya bireyin gerekli kaynak, ekipman vb. eksikliklerden yapmak zorunda kaldığı davranışlar) ihlaler olmak üzere üçe ayırabiliriz.

Olumlu Davranışlar; trafik ve yol kullanıcılarının güvenliğini, iyiliğini veya rahatlığını amaçlayan veya ‘trafikte işleri kolaylaştırmayı’ benimsemiş yol kullanıcılarının çoğunlukla yazılı uygulama ya da standartlara bağlı kalmadan yaptıkları pasif veya aktif sürücü davranışlarıdır.Yukarıdaki ölçekte, araç kullanırken gösterdiğiniz bu davranışlardan bazıları değerlendirmeye alınmıştır.

Hatalar 1,2,4,5,6,8,9,10, 12,13,14,15,16,19,22,26 ve 27 nolu maddelerle; İhlaller 3,7,11,17,18,20,21,23,24,25 ve 28 nolu maddelerle;

Olumlu Davranışlar 29,30,31,32,33,34,35,36,37,38,39,40,41 ve 42 nolu maddelerle değerlendirilmiştir.

Puanlama: Araç kullanma davranışlarınızı her bir boyut (hatalar, ihlaller, olumlu davranışlar) için ilgili maddeler üzerinde yaptığınız değerlendirmeleri birbirine ekleyerek toplayınız.

YORUMLAR

0-20 arası hata puanı
Araç kullanma davranışlarınızda en az hata prensibini uygulamaya çalışmaktasınız. Tebrikler! Lütfen, cevaplarınız üzerinden teke tek giderek 2 veya daha yüksek puan vermiş olduğunuz madde olup olmadığına bakınız. Bir tane de olsa bu maddedeki davranışın kaynağının ne olabileceğini düşününüz. Hataların kaynakları farklılık göstermektedirler. Çevresel faktörler (örn., yol yapısı vb.) ve bireysel etkenler (örn., dikkat veya görme kabiliyetinde azalma) hataların yapılma sıklığı etkilemektedir. Genelde, hatalar, görece zararsız daha çok maddi hasarlı kazalara yol açabilmektedirler. Bu tür kazalarda sakınmanın ilk şartı hata yapmamaya çalışmaktır. Telaş, stres, zaman baskısı ve dikkatin başka uğraşlarla dağılmasının hataları artırdığı bilinmektedir. Araç kullanırken, yaptığınız işe odaklanmaya ve sakin olmaya devam ediniz.

21-40 arası hata puanı
Araç kullanırken yaptığınız hataların ortalama bir sürücüden daha fazla olduğunu bilmelisiniz! Eğer tek başınıza araç kullanırken yoğun stres veya sıkıntı yaşıyorsanız, araç kullanma becerilerinizi geliştirmeye ihtiyacınız olabilir. En yakın sürücü kursu ile iletişime geçebilirsiniz. Araç kullanırken konsatrasyonunuzu yaptığınız davranışlara odaklayarak dikkatinizi dağıtacak başka davranışlardan uzak durmaya çalışınız. Lütfen, cevaplarınız üzerinden teke tek giderek 3 veya daha yüksek puan vermiş olduğunuz madde olup olmadığına bakınız. Bu şekilde değerlendirilmiş bir maddeniz olduğunu fark ettiğinizde ilgili maddenin kaynağının ne olabileceğini düşününüz ve gerekli iyileştirme davranışları için çözüm üretmeye çalışınız. Bazı durumlarda, bu şekilde görece yüksek değerlendirilmiş maddelerin nörolojik, yoğun madde kullanımı sonucu kabiliyetlerde gerileme veya fizyolojik temelli gerilemelerle ilşikili olabileceği bilinmektedir. Bir uzmana baş vurarak önleyici taramalardan geçmek gerekebilir.

41-85 arası hata puanı
Eğer araç kullanmayı yeni öğrenmeye çalışan bir sürücü adayı değilseniz, yaptığınız hata sıklığı sizi ve trafik güvenliğini tehlikeye atacak düzeydedir. Araç kullanma becerilerinizi kontrollü bir trafik ortamında ve uzman gözetiminde sürdürmenizde yarar vardır. Eğer uzun süreden bu yana araç kullandığınız halde hatalarınızda bir azalma olmuyorsa ve bu hata sıklıkları son dönemde bir artış gösterdiyse; lütfen, önleyici taramalardan ve testlerden geçerek bu kadar yüksek hata yapma nedeninizin fizyolojik, nörolojik veya biyolojik olup olmadığını araştırınız.

******************************************

0-15 arası ihlal puanı
Araç kullanma davranışlarınızda en az ihlal prensibini uygulamaya çalışmaktasınız. Tebrikler!
Yine de unutmayınız ki; trafik güvenliğinin sürdürülebilir olması için ihlallerin olmadığı ve anlık durumların güvenlik yönelimli sürücüleri ihlale yönlendiremediği yol kullanıcıları gereklidir. İhlalsiz bir trafik için çabalarınızı sürdürmeye devam ediniz. Önemli olan öncelikle kendi davranışlarımızı kontrol etmek ve bu şekilde diğer yol kullanıcılarına örnek olmaktır. Lütfen, cevaplarınız üzerinden teke tek giderek 2 veya daha yüksek puan vermiş olduğunuz madde olup olmadığına bakınız. Bir tane de olsa bu maddedeki davranışınızın ne olduğunu (örn., hız ile ilişkili, öfke ile ilişkili vb.) belirleyiniz. Bu maddelerdeki davranışlarınız zaman zaman kendinizi ve trafik güvenliğini tehlikeye atacak eğilimler gösterebileceğinizi işaret etmektedir. Böyle bir durum mevcutsa, bunun farkında olunuz ve ilgili maddedeki davranışınızı azaltmak için gayret gösteriniz.

16-35 arası ihlal puanı
Tehlikeli bir şekilde araç kullanmaktasınız! Dikkatli olunuz! Bu şekilde araç kullanma tarzınızın sizi ve sevdiklerinizi ve diğer yol kullanıcılarını risk attığını bilmelisiniz. Trafikte tehlikeli bir şey olmaz ya da bir şey olsa da bana bir şey olmaz anlayışını bir kenara bırakmalısınız. Trafikte yapmış olduğunuz davranışlar olumsuz ve istenmeyen kalıcı yaralanmalara neden olabilir. Birkaç saniye kazanmak veya birkaç metre daha yol katetmek adına alınacak risklerin bedeli çok ağır olabilir. Lütfen, aracınıza binmeden önce gideceğiniz mesafe ve bu mesafe ile ilgili kilometre ve zaman planlamanızı günün o saatindeki yol durumunu dikkate alarak yapınız. Evden 1-2 dakika erken çıkmanız dahi pek çok riski almanıza engel olabilir. Lütfen, cevaplarınız üzerinden teke tek giderek 3 veya daha yüksek puan vermiş olduğunuz madde olup olmadığına bakınız. Bu tür maddeler bulunuyorsa bu maddedeki davranışınızın ne olduğunu ve ilgili davranışınızı bir an önce azaltmak için ne yapmanız gerektiğini önemle değerlendiriniz. Aksi halde, trafik kazasına karışma riskiniz yüksek olmaya devam edecek ve bazı yasal (örn., trafik cezası vb.) tedbirlerle karşılaşmanız söz konusu olacaktır.

36-55 arası ihlal puanı
Trafik güvenliğini ve kurallarını hiç önemsemeden ve oldukça riskli bir şekilde araç kullanmaktasınız! Acilen, bu davranışlarınızı değiştirecek ve azaltacak programlara katılmalı ya da uzmanlara danışmalısınız. Davranışlarınızın kaynağının doğrudan doğruya trafik ortamından kaynaklanmama ihtimali bulunmaktadır. Eğer halihazırda ceza puanı limitlerini aştıysanız veya çok sayıda hız cezanız bulunuyorsa öfke ve hız kontrolü için ayrıca psikologlarla görüşmeniz yararlı olabilir. Yaptığınız mesleğin bu şekilde araç kullanmanızı zorunlu kıldığını düşünüyorsanız konuyu bir an önce işvereniniz ve ilgililerle değerlendirmelisiniz. Meslekler insanların yaşamları için mevcutturlar!


******************************************

0 -30 arası olumlu davranış puanı
Eğer genel olarak trafik kurallarına uygun hareket ediyor, ihlal ve hatalardan uzak duruyorsanız; yazılı olmayan ama trafik için oldukça önem arz eden olumlu davranışlar göstermeye ve bu konuda da örnek olmaya davetlisiniz!  Eğer ‘riskli’ bir araç kullanma tarzınız varsa, araç kullanma davranışlarınızda yol kullanıcılarının güvenliğini, iyiliğini veya rahatlığını amaçlayan veya ‘trafikte işleri kolaylaştırmayı’ benimsemiş bir anlayıştan oldukça uzak olduğunuz söylenebilir. Bu konulardaki farkındalığınızın artması ve bu konuların önemini düşünmeniz gerekmektedir. Olumlu davranışlar sizin kendiniz için de isteyebileceğiniz örnek davranışlardır. Kendinize yapılmasını istediğinizi başkalarına da yapınız!

31-50 arası olumlu davranış puanı
Trafikte olumlu davranış göstermek açısından ortalarda yer aldığınız söylenebilir. Trafik ortamı ve akışı izin verdiği ölçüde bu tür davranışları göstermektesiniz. Olumlu trafik davranışı göstermek için gerekli farkındalık ve inceliğe sahip olsanız da bunu davranışa aktarma yönünde işi akışına bıraktığınız ve ayrıca gayret göstermediğiniz değerlendirmesi yapılabilir. Lütfen, cevaplarınız üzerinden teke tek giderek 3 veya daha düşük puan vermiş olduğunuz madde olup olmadığına bakınız. Böyle maddeler değerlendirmelerinizde yer alıyorsa bu olumlu davranışları artırmanız için neler yapmanız gerektiğini düşününüz ve bulduğunuz çözümleri trafikte uygulamaya çalışınız. Siz ve sizin gibi sürücülerin trafik ortamında bu olumlu davranışları artırmanız neticesinde trafik ortamının yaşanır ve yaşatan bir yapıya daha kolay dönüşeceğini biliniz.

51-70 arası olumlu davranış puanı
Tebrikler! Trafikte olumlu davranış göstermek açısından örnek teşkil etmektesiniz. Bu yöndeki davranışlarınızın trafik ortamı için ne kadar önemli olduğunun bilincinde ve farkındasınız. Trafik ortamını sadece ulaşım değil aynı zamanda yaşamın bir parçası olarak algılamakta ve buna göre davranışlar göstermektesiniz. Trafiğin sizin kadar herkesin hak ve sorumlulukları üzerine bina edilerek paylaşan paydaşlardan meydana geldiğini bilerek davranışlarınızı zaman zaman gösterilen olumsuz davranış ve tavırlara aldırış etmeden devam ettirmelisiniz.

Geri Dön